Het Streekmuseum Elsloo is tot 1 september 2020 GESLOTEN in verband met het Corona-virus.

Musea mogen alleen vanaf 1 juni open als aan de richtlijnen voldaan kan worden. Op dit moment is dat bij ons niet mogelijk; wij werken er hard aan om uw bezoek vanaf 1 september veilig mogelijk te maken.

In 1882 schreef Jacobus Craandijk in deel 6 van zijn "Wandelingen door Nederland met pen en potlood":

Zeker, wat wij netheid noemen, is schaarsch in Steijn te vinden! Als er welvaart is, dan wordt dat aan de gansche lange dorpsstraat althans niet openbaar. Bij de gedachte, om hier in een van die huizen te wonen, zelfs om in den zomer hier eenigen tijd te vertoeven, zouden wij huiveren.....

Voor de goede orde: hij heeft het over Stein...  Natuurlijk was het wel een cultuurschok, want Craandijk was in 1882 predikant van de Doopsgezinde Gemeente in Rotterdam.

Trouwens de rest van zijn trektocht door de Maaskant is positief en voorzien van mooie pentekeningen.

Onze morgenwandeling naar Steijn en Elsloo geeft ons dan ook weêr iets nieuws te zien en brengt ons in een paar zeer eigenaardige en hoogst schilderachtige dorpen, wier omstreken aan natuurschoon rijk zijn.

Je krijgt een prima indruk hoe het eind 19e eeuw in onze contreien uitzag. Lees hier zijn verslag (vanaf pag. 33)

Met dank aan Anita van Mulken die dit reisverslag in de Digitale Bibliotheek op internet vond.

In 1981 heeft uitgeverij De Lijster in Maasbree het boek opnieuw uitgegeven; voor ca. 10 euro is het tweedehands op internet te vinden. Bijvoorbeeld bij Boekwinkeltjes.nl

Overigens is het boek ook nieuw, als heruitgave te koop bij de boekhandel, 304 pagina's paperback voor 25 euro. Bijvoorbeeld hier >

Wie ich éin van dees daag door Katsep trampelde, ginge míen gedanke weer truk nao de wéntjertíéd es míéne pap hóésslachtinge ging doon.
Ich maogde mit tóére waal èns mit gaon. Dan mós ich van de mam 'n liefke êkstraa aantrëkke. Die waore allezelaeve gestrik van de wol die de mem gespónne houw op häöre spéndrik. Dat deeg die allezelaeve in de wéntjer. Nóé mót ich debíé vertëlle dat die liefkes jeukde dat 't verrëkde. Mèr good en waal.

Good ingepak ging ich dan mit de pap nao 't jèste adres woo 'r e vêrke mós slachte. Waor dat bíé 'ne partekeleer dan waor dat gemaekelik. Dao hoofde de pap neet nao 't good vêrke te zeuke.
Bíe 'ne boer, woo méístes mjè vêrke in 'ne stal zaote, mós 'r 't gooje vénje. Dat waor dan 't vêrke dat al laevendig gekäört waor door de käörméíster. Dan waor 't waal lêstig óm 't good vêrke te vénje.

De stel in dae tíéd houwe géin lampe. Dus in d'n duustere mós 'r dan 't good vêrke vénje. Hae ging de stal in mit 'n zeil van óngevjèr 'ne maeter of 5. Dan begoos allezelaeve 'ne houp remtemp veur 'r 't good vêrke gevónje houw. Waor dat gelök, dan kaom 'r nao bóéte en houw 't vêrke 't zeil óm 'ne achterpwat. Hae maakde dan 't zeil vas aan 'n sjarneer van de deur. Hae mós dan ouch nog kónterleere of 't vêrke neet breustich waor. Waor 't breustich dan maogde dat vêrke neetgeslach waere.
Wat is breustich? De kat is grauw, d'n hónjt is luipsj, 't vêrke is breustich, de koo is speelich. Allemaol gesnap?

Vlak nao d'n aorlog houw de pap nog géí sjeetapperaat. Dan woor 't vêrke laevendig de kael doorgesneeje. Hae mós dan hulp höbbe van zeeker tsjwè sterke mansluu. Om te beginne trókke ze 't vêrke óm en ginge mit z'n dríeje drop zitte. Dan sneej de pap 't vêrke de kael door en begoos 't vêrke te blooje. Dat blood houwe de luu nwèndig óm pannas of bloodwoos te maake.
Dat blood woor dan door éíne opgevange in 'ne kómp. Waor de kómpo vol dan woor 'r ómgesjöt in 'ne top. Degeene dae 't blood opving, mós aevel mit éí hènjt in d'n top blíéve reure. Anges woor t blood stíéf en koos 't neet mjè gebruuk waere.

Thuisslacht in Elsloo begin vorige eeuw (Foto Streekmuseum Elsloo)

Ongertösje sneej de pap mit tóere nog 'ns in de kael van 't vêrke en pómpde hae mit 'ne veurpwat. Dan bleef 't blood good loupe. Waor 't vêrke óétgebloojd dan kooste de mansluuj vertrëkke.
Om de haore van 't vêrke aaf te kríége, kooste 't branne of breuje. Branne deege ze mit kaore-strwè dat inein gebónje waor in bösselkes van óngevjèr 6 of 7 centemaeter doorsneej. Dat woor dan in branjd gestaoke en daomit woore dan de haore verbrand.
Breuje deege ze mit kaokend waater dat euver 't vêrke woor gesjöt. Dan kooste de haore mit e sjerp mets aafsjaere. 
Míéne pap haet nwats vêrke gebrand. Hae haet allezelaeve gezag dat 't vleisj 'ne bíésmaak kreeg van 't branne.

Dus waor 't vêrke óétgebloojd, dan begoos de pap heit waater euver 't vêrke te sjódde. Daonao begoos 't sjaere. Hae gaof mich dan ouch e mets en zag altíéd : van dich aaf sjaere en neet op dich aan. Dan kénste dich neet in d'n vinger sníéje. Waor éíne kènjt van 't vêrke gesjaore, dan woor 't ómgedrèjt. Mit en mit sjödde de pap obbenuuts héít waater euver 't vêrke.

't "graof" sjaere deeg de pap mit 'n saortemënt häöreke. Dus 't "naosjaere" gebäörde mit e mets. Aan dat häöreke waor aan éíne kènjt 'ne haok. Daomit maogde ich dan de "sjoon" van 't vêrke óéttrëkke. Die "sjoon"waore de naegel aan de pwet van 't vêrke. Ich mós dan allezelaeve helle óm die óét te trëkke. Lökde dat neet, dan zag de pap dat ich nog get mjè bräödjes mós aete.
Waore alle haore aafgesjaore, dan woor 't vêrke op z'ne rök op de slachlödder gelag. Ich mót waal nog debíé vertëlle dat ouch genóg koud waater gebrúúk woor óm 't vêrke good aaf te speule en zuuver te houwe. Geer ként uch dan ouch veurstëlle datste verrëkdes van de kou hënj.

Good. De pap houw 't vêrke dus gesjaore op z'ne rök op de slachlödder liGGe. Dat waor 'n epaarte lödder woovan de veurlëste spraot aan beitskèntje óétstwak. De pap maakde nóé 't jèste de achilleszeen van de 2 achterpwêt los. Dao móste 't vêrke mit ophange aan de lödder. Daonao sneej 'r 't vêrke vanaaf 't votlaok pës tösje de veurpwêt aope. Dan sjuufde hae éin achilleszeen euver 'n spraot van de lödder. De 2e achterpwat waor neet zwa gemaekelik vas te maake. Dóé mós 't vêrke gans óétéín dúuje. Waor dat gelök, dan woor de lödder mit 't vêrke rechop taenge 'n móér gezat.
De pap zag dan waal taenge de luu dat ze de lödder op 'n plaats móste zëtte woo de kat of d'n hónjt neet d'r aan kós kómme. Ouch maogde ze 't vêrke neet bénne zëtte want dao waor 't te wêrm. 't Vleisj mós 24 óére aafsterve.

Nóé sneej 'r de dêrm, de laever, de lónge en de anger óngerdéíle los. Hae pakde 't gans zooitje in z'n êrm en lag 't op 'n taofel. Dan pakde hae z'n bíél en heef de kop van 't vêrke middedoor. Hae gweej e paar töp koud waater euver 't vêrke en maakde 't good zuuver. Hae maakde 't vaerevët los en vouwde dat sjwan aope op 't vêrke. Ouch sneej 'r de peezerik los en gaof dae aan éíne dae stóng te kíéke. "Hang dae mèr in 'ne boum veur de veugel. Die löste dat waal", zag 'r debíé.

Ich kreeg allezelaeve de blaos van 't vêrke. Die woor 'ne daag of veer gedrwêg. Daonao woor ze opgeblaoze en ginge veer demit voetballe. Es veer gelök houwe, ging ze 'n uurke mit veur ze kepot waor. Wat wilste anges. Voetballe deege veer vlak nao de aorlog mit ós klómpe. De blaos woor veur d'n aorlog nog gebruuk veur de fóékepot. Daegene dae neet wët wat 'ne fóékepot is, ként dat in de Platte Aelsenaer vénje.

Kinderen met een foekepot (rommelpot in 't Nederlands) Foto embedded met dank aan Gemeentenieuws Groesbeek.

Nóé begoos de pap mit de gedêrms die op de taofel laoge. Hae sneej de lónge, de milt en de gal van 't gedêrms aaf, gweej 't op de grónjt en zach dat ze dat móste óngergraave. De laever, 't hart, de maag en neere sneej 'r los en hing dat mit 'ne vleisjhaok aan de lödder bíé 't vêrke. Die mós de käörméíster höbbe es 'r vandaag of mörge kaom käöre. De méíste luu houwe de dêrm nwèdig veur woos te maake. Hae gaof aan wie ze de dêrm móste zuuver maake.

Méístal drónk de pap nóé 'n tas koffe, zeukde z'n gesjèr bíéjéín en maakde 'n aafspraok wíenjè ahe trukkaom óm te stökkere. Ouch roukde hae zich 'n segret. In dae tíéd roukde haos eederein. Dan stapde hae op z'ne fits en voor nao de volgende klènjt.

's-Angerendaags ging 'r dan truk óm te stökkere. Hae begoos dan de kortelëtte te hóuwe, haolde de knaok óét de sjénke, sneej de zíeje spek in zwa 'n stökker wie de luu dat wouwe höbbe. Luu die 'ne paekelbak in de kelder houwe, deege 't vleisj dao-in. Dat vleisj mós dan 6 waeke drin blíéve liGGe. De pap kónterleerde allezelaeve of de paekel good waor. Waor de paekel neet sterk genóg dan houwste kans dat de vleege op 't vléísj kaome. En dan ging 't speel aan de gang. Dan kós 't gebäöre dat nao 'n waek of 6 de maaje op en in 't vleisj zaote.

Luu die géíne paekelbak houwe, maakde 't vleisj in glaazer in.
Ouch waarsjúuwde hae de luu allezelaeve dat ze 't vleisj ummer in 'n kössteek móste doon, es ze 't ginge drwêgge. Deegste dat neet, dan houwste kans dat dan ouch maaje in 't vleisj kaome.
Zwa gaof 'r ouch raod wíe de luu pannas, bloodwoos, laeverwoos en zwa móste maake. 
Alles bíéjein, slachte en stökkere, dóérde óngevjèr tsjwè en 'n hauf óer. Hae bäörde veur dat werk dan 5 gölje.

Houpelik höb geer weer get geljêrt euver dae gooje ouwe tíéd.

Mit de kómplemënte van Jo van Sjef van An óét de Hei (van de Platte Aelsenaer)

De voorgaande Trampel-verhalen van Jo Cobben kunt u hier lezen >

Voetnoot:
Regelmatig ziet u in de tekst woorden staan met de G in hoofdletters. Zoals bijvoorbeeld liGGe of zëGGe. De schrijver doet dat om duidelijk te maken dat het een klank betreft die het midden houdt tussen een g en een k.
Je spreekt het uit zoals "egg" in het Engels.

Foto: De Limburger / Ermindo Armino (embedded)

Er komt een kennis- en informatiecentrum over de Maasvallei in het Streekmuseum in Elsloo. Dit zal, na een verbouwing, worden gehuisvest in de huidige bestuurskamer.

In het centrum is straks informatie te vinden over het ontstaan en de ontwikkeling van de Maasvallei, waarover te weinig bekend is bij de bewoners van nu. Kennis over de 'Gouden Eeuw' van de Maasvaart, de authentieke oude kernen met kastelen en schippersbeurzen en de bewoners door de eeuwen heen is niet bij velen bekend. Het centrum zal de kennis die nu nog aanwezig is delen met het publiek. tegelijkertijd zal het een ontmoetingsplek worden en zal het betrokkenheid en bewustwording genereren bij burgers, recreanten, toeristen en ondernemers.

Er komen visuele en digitale presentaties, een bibliotheek, een werk- en leestafel, een koffiehoek en een minibioscoop. Dit sluit goed aan bij de rest van het museum dat in totaliteit dienst gaat doen als Historiehuis van de Maasvallei. In het museum krijgt men informatie over de historie van de Maasvallei in het algemeen en Elsloo in het bijzonder. Er is aandacht voor landschap, geografie, geologie en cultuurhistorie. Het zal uniek zijn voor de Maasvallei op Nederlandse bodem.

Streekmuseum Elsloo werkt samen met Limburgs Landschap, Domein Elsloo en het Dorpsplatform. De kosten voor het centrum bedragen ongeveer 90.000 euro, die deels worden gedekt met subsidies. In augustus start de voorbereiding en ergens tussen februari en mei volgend jaar moet het bezoekerscentrum open gaan. 

Zie ook artikel in De Limburger van 28.05.2020

In Rivierpark Maasvallei is sinds kort een langeafstandswandeling van maar liefst 136,4 km gelanceerd die door of langs elf gemeentesn in Nederlands en Belgisch Limburg voert.

De route loopt tussen Maastricht en Heel en is in beide richtingen bewegwijzerd. Doordat op diverse plaatsen veerpontjes en bruggen tussen Nederland en Belgie zijn, kan de route daardoor vrij gemakkelijk ingekort worden als de hele afstand voor u te lang is. De looptijd over de hele route bedraagt ca. 34 uur.

Vanwege de afstand en de deels onverharde wegen, ruige natuur, uiterwaarden die soms onderlopen etc. is de moeilijkheidsgraad aangemerkt als "voor gevorderden".

De officiële startplaats is in de Steegputstraat in Thorn, maar verspreid over de hele route zijn er nog een veertiental startplaatsen.

De routekaart is verkrijgbaar bij toeristische informatiekantoren en online in de webshop van Wandelen in Limburg.

Meer informatie:

- www.rivierparkmaasvallei.eu

- www.wandeleninlimburg.nl

- Visit Zuid Limburg

Foto en video: met dank aan Rivierpark Maasvallei en Visit Zuid Limburg (embedded)

Foto: Streekmuseum Elsloo, Amerikaanse bevrijders op de Stationsstraat te Elsloo, waar nu cafe Oos Heim en de Dierenkliniek is gevestigd. Klik voor vergroting.

“Het wel en wee tijdens de crisis en bezetting gedurende de tweede wereldoorlog”

Een van de onderdelen van de viering van 75 bevrijding van Stein was het geven van een presentatie over de dorpen van Stein in de tweede wereldoorlog. De lezing werd diverse keren met grote belangstelling gegeven.

Echter een geplande laatste lezing kon wegens de coronacrisis niet doorgaan. Om de mensen die ze nog niet gezien hadden toch in de gelegenheid te stellen om de lezing te volgen, is deze lezing gegeven door Guus Peters van Streekmuseum Elsloo door Stein Lokaal zonder publiek opgenomen.
De complete lezing bestaat uit drie delen en is nu te bekijken op Stein Lokaal.

Deel 1 >

Deel 2 >

Deel 3 >

1e exemplaar ‘Op het netvlies gebrand’ aangeboden aan Burgemeester Leurs-Mordang en Wethouder van Mulken op vrijdag 24 april 2020

Tijdens een aan de omstandigheden aangepaste ceremonie op het gemeentehuis hebben enkele leden van de Werkgroep 75 Bevrijding het boek “Op het netvlies gebrand” aangeboden aan respectievelijk burgemeester Leurs-Mordang en wethouder Van Mulken.

Het betreft een uniek naslagwerk vol historische en nog nooit eerder gepubliceerde teksten en foto’s van de oorlogsjaren in Stein, Meers, Maasband en Elsloo.
Het bijna 500 pagina’s tellende boek geeft een uniek beeld van de oorlogsjaren tussen 1939 en 1945 in betreffende dorpen tijdens de Duitse inval, de bezetting en de bevrijding. De persoonlijke verhalen beschrijven het leven tijdens de oorlogsjaren op indringende wijze. De uitgave is in een beperkte oplage gedrukt.

Mocht U het boek willen bestellen: de beide musea hebben besloten, mede door de coronacrisis om de voorinschrijving te verlengen tot 1 augustus 2020.

‘Op het netvlies gebrand’ zo goed als uitverkocht !

In 2019 en 2020 vieren we de 75-jarige bevrijding van de gemeente Stein.
Met deze viering realiseren de Stichting Erfgoed Stein en Stichting Streekmuseum Elsloo zich, dat er binnenkort geen ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog meer zullen zijn.

Om deze ooggetuigen de kans te geven hun verhaal vast te leggen, zijn wij op zoek gegaan naar de herinneringen aan de oorlog in onze gemeente. Met als resultaat een uniek naslagwerk vol historische en nog nooit eerder gepubliceerde teksten en foto’s van de oorlogsjaren in Stein, Meers en Elsloo. 

Het bijna 500 pagina’s tellende boek geeft een uniek beeld van de oorlogsjaren tussen 1939 en 1945 in betreffende dorpen tijdens de Duitse inval, de bezetting en de bevrijding. De persoonlijke verhalen beschrijven het leven tijdens de oorlogsjaren op indringende wijze.

Guus Peters:" Dit boek is uniek ! We waren totaal verrast dat er nog zoveel materiaal bestond. En dat zoveel is gebeurd waar we nooit van hadden gehoord. We wilden dit voor het nageslacht niet verloren laten gaan en openbaar maken. Het zijn de verhalen van de gewone mensen uit Stein, Elsloo en Meers in een ongewone periode. Vandaar ook de omvang van het boek.
Persoonlijke dagboeken, beschrijvingen van situaties, unieke foto's etc. Het zijn ook de verhalen die antwoord geven op de vragen die men de ouders of grootouders nog wilde stellen en de belevenissen waarover ze zwegen.

De uitgave is in een beperkte oplage gedrukt en is inmiddels zo goed als uitverkocht!  Alleen nog te koop tegen contante en gepaste betaling in beide musea.

Een gezamenlijke uitgave van Stichting Erfgoed Stein en Stichting Streekmuseum Elsloo.

Streekmuseum Elsloo expositie over 75 jaar Bevrijding

Op 18 september 2019 is het 75 jaar geleden dat Amerikaanse soldaten de Maasberg opreden en zo Elsloo bevrijdden van de Duitse bezetting. Dat was hier het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Om dit te herdenken is er in het Streekmuseum vanaf 8 september een schitterende tentoonstelling te zien. Deze tentoonstelling laat zien wat in veel andere musea niet te zien is.

De tentoonstelling is tot september 2020 te bezichtigen.

Foto: bevrijdingsoptocht Elsloo, de V van Victorie

De inwoners van Elsloo en het dagelijkse leven tussen 1940 en 1945 staan centraal. Hoe was het om te leven in een oorlog? Wat was er nog te koop in de winkel? Hoe was het om soldaten ingekwartierd te hebben? En wat gebeurde er toen de bevrijding eenmaal een feit was? Op al deze vragen krijg je antwoord.

De ruimtes van het museum zijn ingericht zoals dat in de oorlog bij de meeste mensen thuis het geval was. De winkel laat zien wat je er nog kon kopen. Er zijn veel originele en soms zeldzame voorwerpen, brieven, landkaarten en foto’s te zien en de gidsen kunnen een goed beeld geven van het leven in de oorlog.

Daarnaast is er een geschiedenisles gemaakt voor de bovenbouw van de basisschool die perfect afgesloten kan worden in het museum.

Kortom; een expositie voor jong en oud maar ook bij uitstek geschikt is om met verschillende generaties te bezoeken. De officiële opening vindt plaats op zondag 8 september om 14.00 uur. Daarna is de expositie te bezoeken tijdens de reguliere openingstijden. 

Lees meer