In verband met het steeds verder oplopend aantal Corona-besmettingen heeft het bestuur besloten het Streekmuseum per direct te sluiten, om de gezondheid van bezoekers en medewerkers niet in gevaar te brengen.
Vooralsnog is het museum gesloten tot medio januari 2021. Afhankelijk van de ontwikkelingen zal dan bekeken worden of het museum weer open kan gaan en zo ja onder welke voorwaarden.
Wij houden u op de hoogte.

Let op uw gezondheid en op elkaar!

 

Foto boven: Elsloo, processie 1951 (Foto Streekmuseum Elsloo)

Veer höbbe nóé de kníén en de vlaaije gat die nwèdig waore veur de zoomerkirmes. De kirmesluuj sjarrelde rónjt op 't kirmestrein.en waore ómgang om hun zaakes klaor te maake veur zóndig.

Op dae zaoterdig veur de kirmes waore ouch nog verdommes väöl Aelsenaere aan 't sjófte. Die móste zörge dat de presêsse op zóndigmörge goot verleep. D'n éíne trók mit de sjörkar nao de sjríénemaeker óm zaegsel te haole. D'n angere leep nao d'n aannummer, woo hae, waeke geleeje, versjeije kleure zènjt bestëlt houw. Weer 'ne angere waor de malle bíéjéín aan 't zeuke die me op zóndigmörge nwèdig houw. Nog angere waore de vlêgskes en päöl aan 't bíejéín zeuke. Weer 'ne angere steevelde mit de sjörkar en de sjoop euver de straot óm de kooflatte en de paerdskeutele op te ruime. Omdat de méíste waeg in dae tíét nog neet getart waore, maakde hae ouch de grwatte kóéle gêt toe. De man van de kaamersjäöt kónterleerde z'ne kraom en begoos de kaamers te laaije.

Ouch in de méíste hóézer langs de waeg woo de presêsse kaom, waore luuj van alles aan 't bíéjéín zeuke. Klein täöfelkes, bloometäöfelkes, H.Hartbeelder, beelder van Guske, kaersekandelaere, spréíkes en nog van zwa 'n klein dénger woore gereit gezat. Zwa waore 'ne smaer Aelsenaere op dae zaoterdig nog besjêftig. En hjèl väöl vrouwe waore mit de middig, {kníén in 't zóér}, ómgang. Ich bén mich bewós devan dat ich nog d'n éín of angere vergaete bén. Mèr alla.

Elsloo, processie inde Raadhuisstraat 1949 (Foto Streekmuseum Elsloo)

Op de vèljer zaogste tróppe kénjer, veural maedjes, mit körfkes en mênjelkes rónjtloupe. Die waore bleumkes van versjéíje saorte plante, die in de graaf stinge, aan 't seumere. Aan die bleumkes maogde géin steelkes zitte. Behouve die bleumkes plökde ze ouch blaetjes van de paume- en ligusterstrúúk. Die bleumkes en blaetjes deege ze goot óngeréin mingele. Es geer nóé aamt dat alles geréígelt waor dan höb geer 't toch gans verkjèrt. Wie de Aelsenaere dae zaoterdigaovent de rëk opginge, woor in väöl femiejes de wëkker gezat. Dae leep zwa tösje 4 en 5 óére aaf.

De mansluuj, gehólpe door de jónkheit, begooste mit de verseering van de straote. Bíé de rös-èltjers maakde ze midde op de waeg mit de malle, de gekleurde zènjt en de zaegsel versjeije veurstëllinge. Dan mót geer dénke aan starre, Livvenhjèrre, kêlke, èngele en mjè van die dénger. Angere begooste de päöl aan de kènjt van de waeg te zëtte. Daonao hinge ze de vlêgskes mit e dun zeil of snoor tösje de päöl. Anger mansluuj maakde de göt langs de waeg gêt zuuver. Rejoole waore dóe ouch nog neet. 

In afwachting van de processie in de Daalstraat, Catsop (Foto Streekmuseum Elsloo)

De gezeumerde bleumkes mit blaetjes woore pas op de straot gestruijt es de presêsse haos dao waor. In väöl hóézer langs de waeg sting de veurdeur aope. In d'n aere woor op täöfelkes e saortemënt èltjerke neergezat mit kaerse, hëllige-beelder, vaaze mit bloome en anger geiselikke dénger. En neet te vergaete de sjwan gekrosjeerde spreikes woo alles opsting. Mèr goot en waal.
Wie óm 10 óére de wamës begoos, zaot zeeker de hëllef van de Aelsenaere in de kirk. Meistes waor de kirk bíé zwa 'n gelaeg te klein en stinge de luuj pës bóéte. Dat waore neet allemaol dóévemëlkers die op hun dóéve stinge te wachte!! En dan mót ich nog éín dénk hieje vermêlje. De luuj waore nog neuchter ómdat ze nao de kemúúne móste gaon. Ze houwe dae daag dus nog niks euver de tènj gat. En hjèl väöl luuj houwe al óére gesjóf. Op zwa 'ne daag heel pestwar géíne praek. Anges ging alles väöl te laank dóére.  

Boven: rustaltaar voor een boerenerf aan de Daalstraat in Catsop (Foto Streekmuseum Elsloo)

Onder: bij de St. Augustinuskerk (Foto Streekmuseum Elsloo)

Wie de mês óét waor, sjwat de P.... 'n sjars kaamers aaf op de Sjarbêrg (kíék bíe donderbussen in de Platte Aelsenaer} en begoos de presêsse te trëkke. Die trók eeder jaor euver anger wáeg. De trék euver Katsep waor de langste. Väöl luuj houwe dan 't smaor in. Dat dóérde dan óm en óm de 2 óére. Veural es de zón dich op d'n prie sjeen, deegste dat neet veur de spas.

't Jèste rös-èltjer waor bíé 't kapêlke in de Kaak. Dan d'n ouwe euverwaeg aan de Peerlinkestraot euver nao 't Blúúske in Katsep. Daonao de Daalstraot aaf nao de Staasjewaeg. Op d'n hook van de Spaorstraot-Staasjewaeg waor weer e rös-èltjer. De volgende èltjer waor dan op d'n hook Peerlinkestraot-Staasjewaeg, woo dóe nog e kapêlke waor. Dan euver de Nuujewaeg truk nao de kirk. Bie zwa 'ne èltjer waorste toch al vlot 10 menuute kwíet mit allerlei gebaeje, nommers van de famfaar en de zaenge mit de monstrans. 

Priester onder hemel (Foto met teostemming uit privécollectie Cor Litjens) 

Es de presêsse begoos te trëkke, kooste neet zwa mèr urges aansleete. Om de dwaije dwat neet. Veurop leepe e stök of veer kwaraezele mit e saortemënt lampe van óngevjèr eine maeter laank. Dao-achter leepe de sjwal-kénjer mit hun méísters en juffrouwe. Dan kaome de mansluuj en de vrouwe, eeder aan éíne kènjt van de waeg. Daonao kaome versleije veréiniginge. De famfaar leep veur d'n heemel. De man mit de vlag leep grwètsj veur de mezekante, die verrëkde sjwan pêkskes aanhouwe, óét. Dao achter leep 't bestuur in stríépe brook, kammezäölke, wit humme mit krevat en de zwêrbellestart. In hun hènj drooge ze de taarpot. Dan kaom d'n heemel dae gedraage woor door 4 man. Rónjt-om d'n heemel leepe e stök of 10 kwaraezele woovan énnige mit e wierouksvaat aan 't slingere.waore. Onger d'n heemel leep menjèr pestwar. In z'n hènj heel 'r de monstrans baove z'ne kop.

Daezêlfde pestwar baaide nóé door de mit zwaväöl meujte gemaakde paetjes van zènjt en zaegsel. Laote veer mèr devan óétgaon dat 'r dao permisje veur houw. Hae droog nóé Ozzelivvenhjèr. Ongerwaeg woore de nwèdigge rwazekrêns gevaemp. 'n Vrouw of 'ne man mit 'n hêl stöm baejde de ónze vaaders en weesgegroetjes veur. De rês nao. Allein es de famfaar 'ne presêsse-mars of zwagêt speelde, heele ze effe hunne mónjt.

Links: Zandpad in Dorpstraat Elsloo (Foto's Streekmuseum Elsloo)  Rechts: processiestoet in Elsloo

 

 

Foto's boven en onder: bloemen- en zand-paden. Collectie Heemkunde MijnBrunssum, embedded vanaf hun facebookpagina

Ein dénk wil ich híé waal nog êffe mêlje. Zwa 'n presêsse waor 'n gooj gelaeg veur de vrouluuj óm hun nuuj kleijer en zwa te laote zeen. De éin vrouw stênsde al gêt mjè wie de anger. Mèr dao mót aevel gezag waere dat in de jaore vlak nao de aorlog neet väöl te strónze waor. Ze kooste niks núuts gêlje. En wooróm neet? Gans sumpel: dao waor noppes in e túútje!! Wíe ze truk waore aan de kirk, maakde de méíste luuj e grwat kruus. Väöl ouwer Aelsenaere houwe de knúíp aaf en waore harstikke blíe dat ze weer e jaor devan vanaaf waore.

Processie in Schoolstraat Elsloo (Foto Streekmuseum Elsloo)

Nóé begoos de richtige kirmes. Obbéns houw géíne mjè tíét. Haos eederein maakde dat 'r bíé hun kaom. Ongerwaeg houwe ze al op versjeije plaatse de kníén geraoke. Ze houwe zich al daag gespich op de kníén bíé de middig. En ze waore ouch nog neuchter! Ich aam dat ze allemaol verrëkde van d'n hónger. Es de vrouw of de mam ouch nog veur 'n grwatte króék keul beer houw gezörg, kooste ze zich 'ns goot begaaije.

Zwa zeet geer mèr 'ns wat in 75 jaor in deeze waereld verangert is. Ként geer uch veur de géís haole dat me op vandaag nog zwaväöl ambras zou mótte maake veur de kirmes? Dan besting dae al jaore neet mjè. De volgende kjèr gaon veer richtig kirmes viere.

Zónger richtig Aelser plat op de sjwal
Greujt 't Holles plat wie kwal

Ich wil 't mèr gezag höbbe.

Kómplemënte,

Jo van Sjef van An óét de Hei.

 

Op 12.01.2021 aangevuld en geactualiseerd door Guus Peters. Als u het oorspronkelijke artikel al heeft gelezen en alleen geinteresseerd bent in de aanvulling, klik dan hieronder op <lees meer>

Waar zijn de Noormannen? Is de titel van een artikel in dagblad De Limburger van 9 september 2017. Het artikel handelt over een onderzoek door archeoloog Leo Verhart die hierin de bewering van professor Holwerda uit 1929, dat het Noormannen- kamp Ascloha in Asselt lag onderuit haalt.

Dit geeft weer ruimte om te speculeren waar het dan wel was en oude kandidaten Elsloo en Maasmechelen worden in dit verband genoemd. Hoe zit dat nu met die Noormannen en Elsloo? 

Uit historische bronnen is bekend dat dat rond het jaar 880 onze streken te lijden hadden van de Noormannen onder leiding van Godfried en Siegfried. Ze hadden in 881 en 882 hun winterkwartier in een kamp/vesting Aschlo of Ascloha genaamd. Andere namen voor deze plaats zijn: Asloa, Aschloa, Ashlon, Aslon, Haslou, Haslion, Haslac en Haslou. 
Van hieruit werden vele plaatsen, kerken en kloosters in de omgeving geplunderd. 

Foto boven: Speerpunten uit de vroege middeleeuwen in de periode van de Vikingen

Bijvangst grindwinning Consortium Grensmaas Maasoever levert honderden archeologische vondsten op
Archeologisch onderzoek in de rivierbedding heeft tijdens de uitvoering van het project Grensmaas vele honderden vondsten opgeleverd die een verrassend en soms zelfs nog ongeschreven verhaal opleveren over de Zuid-Limburgse Maas als oorlogsfront, als scheepsroute, als handelsverbinding en als viswater.

Een van de meest fascinerende hoofdstukken van dat verhaal is de vondst van opvallend veel wapentuig uit de periode dat de Vikingen in deze regio actief waren.

Eén van de archeologische vondsten van het Grensmaas project is deze Vikingen bijl, een pareltje uit het archeologisch depot van De Vondst in Heerlen. De Scandinavische bijl, waarvan de steel is vergaan, is gevonden langs de Maas bij Elsloo. Het is het eerste exemplaar dat in Nederland is ontdekt.
En daarmee -en ontelbare andere Viking-vondsten- is tevens ook het bewijs geleverd dat de Noormannen in deze contreien zijn geweest.

Vikingen waren de piraten van de Noordzee. Moordend, plunderend en rovend maakten ze de Europese kusten onveilig. Ook Nederland werd geteisterd door Vikingen. De aanvallen begonnen in het jaar 810, toen Deense Vikingen Frisia aanvielen met een vloot van maar liefst tweehonderd schepen. De woeste Vikingen stopten pas met hun plunderingen toen hun slachtoffers een flinke hoeveelheid zilver betaalden. Maar in de jaren daarna kwamen ze nog vaak terug…

Eind 9de eeuw verenigden Vikingen van allerlei nationaliteiten zich in een enorme vloot die bekend kwam te staan als ‘Het grote heidense leger’. Via de rivieren, waaronder de Maas, drongen ze met hun schepen de Europese binnenlanden binnen. Waarschijnlijk is deze bijl door een van deze Vikingen verloren.

Aan de hand van archeologische schatten blijkt dat ‘Viking’ geen volk, maar een levensstijl was. Deze levensstijl omvatte meer dan alleen de beruchte plunderingen. De Vikingen waren namelijk ook zeer bedreven handelaren met een uitgebreid netwerk, waar ook de Nederlandse kustbewoners van profiteerden. Het kwam zelfs voor dat Nederlanders zich bij de Vikingen aansloten en deelnamen aan hun rooftochten.

De bijl behoorde tot de standaarduitrusting van de Viking. Bijlen werden niet alleen gebruikt als gereedschap bij het bouwen van schepen en huizen, maar kwamen ook van pas op het slagveld. Ook de speer werd veel gebruikt, als steek- of werpwapen. Om aanvallen op te vangen gebruikten Vikingen vooral ronde, houten schilden met in het midden een ijzeren knop voor de stevigheid.

Deze Scandinavische driehoekige bijl van 110 x 100 mm is voorzien van een snede en steeloog die dezelfde richting hebben; de kop is gemaakt van ijzer. Door de smalle schachting en de sterk verbrede snede lijkt deze bijl min of meer driehoekig – de meeste zijn geheel symmetrisch maar er zijn ook exemplaren waarbij de bovenzijde langer is dan de onderzijde. Zowel aan de onderzijde als aan de bovenzijde is de schachting verstevigd door uitstekende lappen.

Bron: De Vondst, archeologisch beleefdepot in Heerlen 20.08.2020

Archeoloog Jan Roymans: “Tot voor kort was er nauwelijks aandacht van archeologen voor oude rivierbeddingen. Het onderzoek richtte zich voornamelijk op de hoge oevers van de Maas waar vele nederzettingen en grafvelden zijn opgegraven. Een Romeinse villa, een Merovingisch grafveld en het vermaarde paardengraf van Borgharen zijn maar enkele van de vele hoogtepunten van het bodemonderzoek dat op de oevers van de Maas heeft plaatsgevonden.

Bijzonder is dat in het project Grensmaas ook de rivier zelf archeologische aandacht heeft gekregen. Dankzij de graafwerkzaamheden van Consortium Grensmaas hebben we veel geheimen van de bedding van de Maas in Zuid-Limburg kunnen blootleggen. Dat is op deze schaal nooit eerder gebeurd”, aldus Roymans.

Het Consortium voert het project Grensmaas, rivierbeveiliging en natuurontwikkeling gefinancierd door de opbrengst van grindwinning, voor eigen rekening en risico uit. Dat betekent dat het Consortium ook verantwoordelijk is voor archeologische vondsten. Daartoe wordt samengewerkt met de Rijkdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en archeologen die voor begeleiding zorgen bij de afgravingen van de Maasoevers en de grindwinning.

Op basis van omvangrijk bodemonderzoek heeft de RCE de afgelopen jaren met name de geschiedenis van de bewoning in de Maasvallei op een rijtje gezet. Dat leidde tot een uitgebreide wetenschappelijke studie Het Maasdal tussen Eijsden en Mook, die twee weken geleden in Kessel werd gepresenteerd. Archeoloog Roymans heeft zich de afgelopen jaren gefocust op vondsten die tijdens het werk aan de Maas letterlijk boven water zijn gekomen door oplettendheid van medewerkers van Consortium Grensmaas of dankzij een magneetconstructie die in de grindinstallaties alle metalen voorwerpen scheidt.

Foto beneden: Vondsten Jan Roymans vanaf de Romeinse tijd, waaronder bijlen, zwaarden, pijlen, speren, helmen, kanonskogels in alle maten, scheepsattributen, visgerei uit de vroege middeleeuwen en agrarisch werktuig. (Foto's Grensmaas Consortium, klik voor vergroting)

 

---

Bijl van de Vikingen

Bron en met toestemming overgenomen: De Vondst, Heerlen

Eén van de archeologische vondsten van het Grensmaas project is deze Vikingen bijl, een pareltje uit ons archeologisch depot. De Scandinavische bijl, waarvan de steel is vergaan, is gevonden langs de Maas bij Elsloo. Het is het eerste exemplaar dat in Nederland is ontdekt.

Vikingen waren de piraten van de Noordzee. Moordend, plunderend en rovend maakten ze de Europese kusten onveilig. Ook Nederland werd geteisterd door Vikingen. De aanvallen begonnen in het jaar 810, toen Deense Vikingen Frisia aanvielen met een vloot van maar liefst tweehonderd schepen. De woeste Vikingen stopten pas met hun plunderingen toen hun slachtoffers een flinke hoeveelheid zilver betaalden. Maar in de jaren daarna kwamen ze nog vaak terug…

Eind 9de eeuw verenigden Vikingen van allerlei nationaliteiten zich in een enorme vloot die bekend kwam te staan als ‘Het grote heidense leger’. Via de rivieren, waaronder de Maas, drongen ze met hun schepen de Europese binnenlanden binnen. Waarschijnlijk is deze bijl door een van deze Vikingen verloren.

Aan de hand van archeologische schatten blijkt dat ‘Viking’ geen volk, maar een levensstijl was. Deze levensstijl omvatte meer dan alleen de beruchte plunderingen. De Vikingen waren namelijk ook zeer bedreven handelaren met een uitgebreid netwerk, waar ook de Nederlandse kustbewoners van profiteerden. Het kwam zelfs voor dat Nederlanders zich bij de Vikingen aansloten en deelnamen aan hun rooftochten.

De bijl behoorde tot de standaarduitrusting van de Viking. Bijlen werden niet alleen gebruikt als gereedschap bij het bouwen van schepen en huizen, maar kwamen ook van pas op het slagveld. Ook de speer werd veel gebruikt, als steek- of werpwapen. Om aanvallen op te vangen gebruikten Vikingen vooral ronde, houten schilden met in het midden een ijzeren knop voor de stevigheid.

Deze Scandinavische driehoekige bijl van 110 x 100 mm is voorzien van een snede en steeloog die dezelfde richting hebben; de kop is gemaakt van ijzer. Door de smalle schachting en de sterk verbrede snede lijkt deze bijl min of meer driehoekig – de meeste zijn geheel symmetrisch maar er zijn ook exemplaren waarbij de bovenzijde langer is dan de onderzijde. Zowel aan de onderzijde als aan de bovenzijde is de schachting verstevigd door uitstekende lappen. 

---

Geïnteresseerd in archeologie? 
Bekijk dan hier video's van NWO-onderzoeksprogramma Odyssee>   https://www.youtube.com/playlist?list=PL5DH6isexdcAncmTxwfFY6XnyyyEXxlQP

 

---

 

 

 

---

 

Klik op bovenstaand artikel uit De Limburger van 7 juli 2018 voor een leesbare pdf.

 

Wie beschikt over informatie of foto’s van onze Elsloose vaders/opa’s die in de jaren 1944-1945 met het Amerikaanse leger of andere geallieerde legers, Duitsland zijn binnengetrokken?

We hebben wel fotomateriaal maar weten niet iedereen te plaatsen. Wellicht herkent u uw vader/opa. Graag willen we uw verhalen en foto’s verzamelen, maar we gaan ook inventariseren wie zich allemaal zich aangesloten heeft en waar ze zijn geweest.
We willen dit stuk vergeten geschiedenis graag onderzoeken en vastleggen.

U kunt ons bereiken via email of 

Vanaf nu staan er weer twee boeken online en die zijn dus gratis te lezen/downloaden. Kijk onder "Publicaties"

Beide boeken zijn geschreven door Elsonaar Jo Cobben, die van het Aelsers plat zijn levenswerk heeft gemaakt.

U vindt hier zijn lijvig woordenboek Nederlands-Aelsers Plat onder de titel "De Platte Aelsenaer" 
Dit woordenboek is doorzoekbaar met de sneltoets Ctrl + F6 (Windows) of Command + F (Apple). Het zoekveld verschijnt rechtsboven in de pdf.
Het boek telt 429 pagina's en het PDF-bestand is 88 mb groot.
Zijn werk werd in 2000 beloond met de Cultuurprijs van de Gemeente Stein.

In 2003 schreef Jo een roman onder de titel "De drie èngele van Aelse"
Drie Elslonaren vertellen in de hemel zoveel goeds over Elsloo dat zij van Petrus toestemming krijgen om op verlof te gaan naar de aarde om het Elsloo van vroeger te vergelijken met het huidige. De roman telt 168 pagina's en het bestand is 24 mb groot.

Wij wensen u veel leesplezier!

 

Foto: De Limburger / Ermindo Armino (embedded)

Er komt een kennis- en informatiecentrum over de Maasvallei in het Streekmuseum in Elsloo. Dit zal, na een verbouwing, worden gehuisvest in de huidige bestuurskamer.

In het centrum is straks informatie te vinden over het ontstaan en de ontwikkeling van de Maasvallei, waarover te weinig bekend is bij de bewoners van nu. Kennis over de 'Gouden Eeuw' van de Maasvaart, de authentieke oude kernen met kastelen en schippersbeurzen en de bewoners door de eeuwen heen is niet bij velen bekend. Het centrum zal de kennis die nu nog aanwezig is delen met het publiek. tegelijkertijd zal het een ontmoetingsplek worden en zal het betrokkenheid en bewustwording genereren bij burgers, recreanten, toeristen en ondernemers.

Er komen visuele en digitale presentaties, een bibliotheek, een werk- en leestafel, een koffiehoek en een minibioscoop. Dit sluit goed aan bij de rest van het museum dat in totaliteit dienst gaat doen als Historiehuis van de Maasvallei. In het museum krijgt men informatie over de historie van de Maasvallei in het algemeen en Elsloo in het bijzonder. Er is aandacht voor landschap, geografie, geologie en cultuurhistorie. Het zal uniek zijn voor de Maasvallei op Nederlandse bodem.

Streekmuseum Elsloo werkt samen met Limburgs Landschap, Domein Elsloo en het Dorpsplatform. De kosten voor het centrum bedragen ongeveer 90.000 euro, die deels worden gedekt met subsidies. In augustus start de voorbereiding en ergens tussen februari en mei volgend jaar moet het bezoekerscentrum open gaan. 

Zie ook artikel in De Limburger van 28.05.2020

Streekmuseum Elsloo is een onafhankelijke stichting waarvan het bestuur samen met een conservator en met een team van een 30-tal enthousiaste vrijwilligers de organisatie draait. Zonder hen zou het museum niet kunnen functioneren. De vrijwilligers zijn met een aantal taken belast, zoals:

Ontvangst van bezoekers en gasten
Minimaal twee vrijwilligers zijn tijdens openingstijden aanwezig. Zij geven informatie en gidsen bezoekers door het museum en desgewenst door de historische dorpskern. Deze vrijwilligers werken volgen een rooster en kunnen zelf bepalen hoeveel dagdelen zij inzetbaar zijn.

Rondleiden van bezoekers en schoolklassen
Een aantal vaste vrijwilligers houdt zich bezig met het geven van rondleidingen. Voor iedere aanvraag van een school of groep worden zij speciaal begeleid. Op deze manier heeft het museum vaste groepen van diverse scholen die ieder jaar het museum bezoeken.

Activiteitenteam
Diverse vrijwilligers zijn betrokken bij de realisatie van bijzondere projecten, zoals regelmatige thema-exposities en de nostalgische modeshow. Ook zorgen zij voor de promotie en PR. Deze vrijwilligers kunnen ook projectmatig ingezet worden.

Assisteren bij de opbouw van tentoonstellingen, behoud en beheer
Een aantal vrijwilligers houdt zich bezig met taken zoals het beheer van de collectie, de opbouw van tentoonstellingen, het bijhouden van het klein onderhoud.

Daarnaast zijn er nog andere projecten die door vrijwilligers worden uitgevoerd, waaronder de digitalisering van de collectie.